greencic.vn

Ngày 12/6/2025, tại Văn phòng Công ty TNHH Sáng tạo Khí hậu Xanh (GreenCIC), Lễ ký kết Biên bản Ghi nhớ (MOU) giữa GreenCIC và Viện Phát triển Bền vững Quốc tế (International Institute for Sustainable Development – IISD, Canada) đã diễn ra thành công tốt đẹp. Đây là dấu mốc quan trọng mở ra hợp tác chiến lược giữa hai bên trong khuôn khổ dự án “Thúc đẩy giảm phát thải hướng tới nền kinh tế bền vững tại Đông Nam Á” (EASE), do Chính phủ Canada tài trợ thông qua Bộ Ngoại giao Canada (Global Affairs Canada).

Ngày 9 tháng 6 năm 2025, Chính phủ Việt Nam đã ban hành Nghị định số 119/2025/NĐ-CP nhằm sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06/2022/NĐ-CP về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính (KNK) và bảo vệ tầng ô-dôn. Những sửa đổi này phản ánh cam kết ngày càng mạnh mẽ của Việt Nam trong việc phát triển một thị trường các-bon trong nước hiệu quả, đồng thời tăng cường tham gia vào các cơ chế tín chỉ các-bon quốc tế theo Thỏa thuận Paris. Bài viết này tổng hợp những cập nhật quan trọng nhất trong hai lĩnh vực chính: thị trường các-bon trong nước và các cơ chế thị trường quốc tế.

Trong bối cảnh toàn cầu ngày càng chú trọng đến quản lý và giảm phát thải khí nhà kính (KNK), việc đảm bảo tính tin cậy của các báo cáo và dự báo KNK trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Tiêu chuẩn ISO 14064-3:2019 đóng vai trò kim chỉ nam trong việc thực hiện thẩm tra (verification) và thẩm định (validation) các tuyên bố liên quan đến KNK. Mặc dù cả hai quy trình này đều hướng đến mục tiêu tăng cường độ tin cậy, chúng lại có những khác biệt cốt lõi mà các tổ chức cần nắm vững.

Vào sáng ngày 16 tháng 4 năm 2025, tại Hà Nội, Công ty TNHH Kiến Tạo Khí Hậu Xanh (GreenCIC) với vai trò là đơn vị tư vấn chính trong khuôn khổ Hỗ trợ kỹ thuật “Đánh giá tác động của hệ thống trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ các-bon tại Việt Nam”, đã phối hợp cùng Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Nông nghiệp và Môi trường và Chương trình Đối tác chuyển đổi năng lượng Đông Nam Á (ETP) tổ chức hội thảo tham vấn "Đánh giá tác động thị trường các-bon trong nước của Việt Nam trong giai đoạn thí điểm". Hội thảo quy tụ đại diện các bộ: Công Thương, Tài Chính, Xây dựng, Nông nghiệp và Môi trường cùng các chuyên gia trong nước, quốc tế về ETS và thị trường các-bon cùng các bên liên quan. Ảnh: Ông Nguyễn Tuấn Quang, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Nguyễn Tuấn Quang, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cho biết: Hội thảo lần này có mục tiêu quan trọng là phân tích, xây dựng mô hình và đánh giá tác động của các phương án thiết kế, quản lý khác nhau cho thị trường các-bon, từ đó đưa ra những khuyến nghị để Cục Biến đổi khí hậu xem xét trong quá trình xây dựng, hoàn thiện các quy định pháp lý và chuẩn bị các điều kiện cần thiết cho việc vận hành hiệu quả thị trường trong giai đoạn thí điểm sắp tới. Ảnh: Ông John Robert Cotton, Phó giám đốc ETPf Đại diện cho nhà tài trợ, ông John Robert Cotton, Phó giám đốc ETP, cũng nhấn mạnh vai trò của hội thảo trong việc kết nối chuyên gia, cơ quan quản lý và doanh nghiệp, thúc đẩy hợp tác trong xây dựng thị trường các-bon hiệu quả tại Việt Nam. Tại hội thảo, ông Lê Thanh Tùng, Đại diện Phòng Thị trường các-bon, Cục Biến đổi khí hậu đã cập nhật các quy định và lộ trình thị trường các-bon trong nước của Việt Nam trong giai đoạn thí điểm. Theo đó, thị trường các-bon sẽ được triển khai thí điểm từ năm 2025 đến 2028, hướng tới vận hành chính thức từ 2029. Giai đoạn thí điểm tập trung vào ba lĩnh vực có phát thải lớn: sản xuất sắt thép, xi măng và nhiệt điện, với mục tiêu thúc đẩy kinh tế các-bon thấp, tối ưu chi phí và tăng năng lực cạnh tranh. Trong thời gian tới, Việt Nam sẽ tiếp tục hoàn thiện thể chế, tăng cường năng lực kỹ thuật và hợp tác quốc tế để hỗ trợ vận hành thị trường các-bon hiệu quả.   Ảnh: Đại biểu tham dự hội thảo Ông Frederic Gagnon-Lebrun, chuyên gia đến từ Tập đoàn South Pole, đã chia sẻ kinh nghiệm quốc tế về các phương án quản lý ETS, nhấn mạnh vào tầm quan trọng của việc xác định rõ phạm vi, thiết lập hạn mức và lựa chọn phương pháp phân bổ hạn ngạch phù hợp. Bên cạnh đó, TS. Robert Ritz, chuyên gia kinh tế từ Đại học Cambridge, trình bày về các tác động kinh tế, tài chính của ETS và phân tích các ví dụ điển hình như EU CBAM  và hệ thống ETS của Anh. Đồng thời, ông cũng đưa ra những lưu ý quan trọng trong đánh giá tác động chính sách. Cả hai bài trình bày đều thống nhất quan điểm rằng, kinh nghiệm quốc tế là nguồn tham khảo quý giá, song việc thành công hay không phụ thuộc phần lớn vào cam kết trong nước và sự phù hợp của chính sách với điều kiện phát triển của Việt Nam. Bà Nguyễn Hồng Loan, Giám đốc Công ty GreenCIC, Trưởng nhóm tư vấn đã cập nhật tiến độ Hỗ trợ Kỹ thuật, phân tích chuyên sâu về bối cảnh quốc gia và trình bày phương án quản lý ETS tại Việt Nam trong giai đoạn thí điểm. Trong các bước thiết kế ETS, có 3 yếu tố thiết kế chính bao gồm: xác định phạm vi, thiết lập hạn mức và phân bổ hạn ngạch.  Theo đó, đối với xác định phạm vi, tham khảo EU ETS, phạm vi được xác định dựa trên phân tích cường độ phát thải KNK và cường độ thương mại. Theo kết quả, ba ngành được chọn để thí điểm ETS gồm nhiệt điện, xi măng và sắt thép. Phương pháp phân bổ hạn ngạch được đề xuất dựa trên định mức phát thải trung bình theo loại hình sản xuất, trong đó cân nhắc đến hệ số điều chỉnh theo mục tiêu tăng trưởng và giảm phát thải.  Bên cạnh đó, việc xác định hạn mức dựa trên các mục tiêu giảm phát thải KNK theo Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) của Việt Nam bao gồm: mục tiêu do quốc gia tự thực hiện (mục tiêu NDC không điều kiện), mục tiêu đạt được nếu có sự hỗ trợ của quốc tế (mục tiêu NDC có điều kiện), và mục tiêu đạt được nếu có sự hỗ trợ của quốc tế kết hợp với mục tiêu đưa ra trong Tuyên bố chính trị thiết lập quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (mục tiêu NDC có điều kiện và JETP). Đối với mỗi kịch bản, nghiên cứu đánh giá phương án để đạt được các mục tiêu này trong trường hợp không có ETS, trường hợp có ETS với tỷ lệ sử dụng tín chỉ bù trừ tối đa 10%, và trường hợp có ETS với tỷ lệ sử dụng bù trừ tối đa là 20% lượng hạn ngạch được phân bổ. Tổng cộng, có 9 kịch bản được xây dựng để đánh giá tác động của ETS tại Việt Nam trong giai đoạn thí điểm. Ảnh: Bà Nguyễn Hồng Loan – Giám đốc Công ty GreenCIC, Trưởng nhóm tư vấn Ông Hồ Công Hòa, chuyên gia từ Học viện Chính sách và Phát triển, đã trình bày kết quả đánh giá tác động của các kịch bản trên. Sử dụng mô hình kinh tế lượng cấu trúc, nghiên cứu đã phân tích ba cấp độ: vi mô (cơ sở phát thải), ngành (nhiệt điện, xi măng, sắt thép) và vĩ mô (GDP, tiêu dùng, giá tiêu dùng). Đánh giá tác động cho thấy việc áp dụng ETS giúp giảm đáng kể tổng chi phí của các doanh nghiệp để đạt được các mục tiêu theo NDC trong tất cả các kịch bản. Ngành nhiệt điện giảm được chi phí tuân thủ nhiều nhất, tiếp theo là sắt thép. Ngành xi măng với lợi thế có chi phí đầu tư giảm phát thải khí nhà kính thấp hơn so với hai ngành còn lại, có thể được hưởng lợi từ cung hạn ngạch ra thị trường. Nhìn chung, chi phí đầu tư ở cả ba ngành tương đối thấp, khoảng từ 0,02% đến dưới 2% tổng đầu tư của cả ngành. Ngoài ra, nghiên cứu cho thấy việc thực hiện các biện pháp nhằm mục tiêu giảm phát thải KNK theo NDC đều có tác động làm giảm GDP của nền kinh tế, tuy nhiên quy mô tác động tương đối nhỏ, chỉ từ 0,00075% đến 0,0,0208% GDP, trong đó kịch bản đạt được NDC không điều kiện với tỷ lệ sử dụng tín chỉ bù trừ tối đa 20% cho tác động thấp nhất đến nền kinh tế, bao gồm cả tác động đến giá tiêu dùng. Ngoài ra, việc thực hiện ETS sẽ thúc đẩy tái cấu trúc các ngành phát thải lớn, đồng thời tạo cơ hội phát triển cho các ngành phát thải thấp và công nghệ xanh như năng lượng tái tạo, giao thông điện hóa, sản xuất tiết kiệm năng lượng, v.v. Quá trình này cũng kéo theo sự chuyển dịch cơ cấu lao động, bao gồm giới và việc làm. Trong khuôn khổ hội thảo, các đại biểu đã thảo luận các nội dung về phương pháp tiếp cận phân bổ hạn ngạch, loại tín chỉ bù trừ được chấp nhận trong giai đoạn thí điểm của ETS, và lộ trình triển khai ETS tại Việt Nam trong giai đoạn thí điểm. Hội thảo lần này là một phần quan trọng trong tiến trình tham vấn chính sách, nhằm hướng đến việc thiết kế một thị trường các-bon trong nước hiệu quả, đồng thời đảm bảo sự cân bằng giữa mục tiêu phát triển kinh tế và giảm phát thải KNK. 

Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) là một phần gói “Fit for 55” của EU, với mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính trong EU ít nhất 55% đến năm 2030.

Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (Cơ chế CBAM) sắp hết thời hạn chuyển tiếp và bước vào giai đoạn chính thức từ năm 2026. Để chủ động đáp ứng lộ trình áp dụng CBAM, các doanh nghiệp Việt Nam cần có những kế hoạch, hành động cụ thể ứng phó nhằm bảo vệ xuất khẩu và giảm thiểu tác động tiêu cực đến kinh tế.

Chiều ngày 29/10, tại Hà Nội, Công ty TNHH Kiến tạo Khí hậu xanh (GreenCIC), với vai trò là nhà thầu chính của Liên danh nhà thầu được lựa chọn để thực hiện Hỗ trợ kỹ thuật Đánh giá tác động của hệ thống trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ các-bon tại Việt Nam, đã phối hợp với Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Chương trình Đối tác chuyển đổi năng lượng Đông Nam Á (ETP) và các đối tác tổ chức thành công Hội thảo Khởi động của Hỗ trợ kỹ thuật này. Hội thảo nhận được sự tham gia của hơn 150 đại biểu trực tuyến và trực tiếp, trong đó có lãnh đạo Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Tài nguyên và Môi trường, các đại biểu đến từ Bộ Tài chính, Bộ Xây dựng, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, các trường đại học, viện nghiên cứu và đại diện các doanh nghiệp phát thải lớn tại Việt Nam.