Ngày 23/9/2025 tại Hà Nội, Công ty TNHH Kiến Tạo Khí Hậu Xanh (GreenCIC) với vai trò là đơn vị tư vấn chính trong khuôn khổ Hỗ trợ kỹ thuật “Đánh giá tác động của hệ thống trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ các-bon tại Việt Nam”, đã phối hợp cùng Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Nông nghiệp và Môi trường và Chương trình Đối tác chuyển đổi năng lượng Đông Nam Á (ETP) tổ chức Hội thảo Tổng kết “Đánh giá tác động của hệ thống trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính (ETS) và tín chỉ các-bon tại Việt Nam”. Hội thảo nhận được sự quan tâm và góp mặt của đại diện các cơ quan quản lý nhà nước, các chuyên gia trong nước và quốc tế cùng các tổ chức nghiên cứu, nhằm chia sẻ kết quả hỗ trợ kỹ thuật, kinh nghiệm quốc tế và thảo luận định hướng tiếp theo cho sự phát triển của thị trường các-bon tại Việt Nam.
Đại biểu tham dự hội thảo
Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Nguyễn Tuấn Quang, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, nhấn mạnh xu thế toàn cầu cho thấy ETS và các công cụ định giá các-bon, như thuế các-bon, đang trở thành chính sách hiệu quả giúp các quốc gia giảm phát thải và thực hiện Thỏa thuận Paris. Theo Ngân hàng Thế giới, đến năm 2025 đã có 37 ETS với tỷ lệ kiểm soát phát thải tăng lên 23% và doanh thu toàn cầu đạt 69,1 tỷ USD. Việt Nam cũng đang từng bước triển khai ETS để thực hiện cam kết NDC và Net Zero 2050, với khung pháp lý gồm Luật Bảo vệ Môi trường, Nghị định 06 và 119, cùng lộ trình thí điểm đến năm 2028, vận hành chính thức từ 2029. Ông nhấn mạnh hội thảo lần này là dịp tổng kết kết quả hỗ trợ kỹ thuật, đồng thời lắng nghe khuyến nghị chính sách và kinh nghiệm quốc tế nhằm chuẩn bị điều kiện cần thiết cho giai đoạn thí điểm sắp tới.
Ông Nguyễn Tuấn Quang, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Nông nghiệp và Môi trường
Ông Phạm Nam Hưng, đại diện Cục Biến đổi Khí hậu - Bộ Nông nghiệp và Môi trường, đã trình bày về cơ chế chính sách và lộ trình phát triển thị trường các-bon của Việt Nam. Phần chia sẻ nhấn mạnh các khái niệm cơ bản về thị trường các-bon, mục đích và ý nghĩa đối với giảm phát thải khí nhà kính, đồng thời điểm lại khung pháp lý đã được ban hành, bao gồm Luật Bảo vệ Môi trường 2020, Nghị định 06/2022 và Nghị định 119/2025. Ông cũng cho biết lộ trình phát triển thị trường sẽ bắt đầu với giai đoạn thí điểm từ năm 2025 đến 2028, trước khi tiến tới vận hành chính thức sau năm 2030, với các công cụ quản lý trọng tâm là hệ thống hạn ngạch phát thải, tín chỉ các-bon, sàn giao dịch trong nước và cơ chế hợp tác theo Điều 6 của Thỏa thuận Paris.
Ông Phạm Nam Hưng, đại diện Cục Biến đổi Khí hậu - Bộ Nông nghiệp và Môi trường
Bà Nguyễn Hồng Loan - Trưởng nhóm tư vấn/Chuyên gia chính sách khí hậu, Giám đốc GreenCIC, cùng ông Hồ Công Hòa - Chuyên gia đánh giá tác động, Học viện Chính sách và Phát triển, đã công bố kết quả của quá trình hỗ trợ kỹ thuật kéo dài từ tháng 9/2024 đến tháng 9/2025.
Theo đó, kết quả đánh giá tập trung vào sự tương tác giữa các phương án quản lý hệ thống ETS trong nước và các phương án giao dịch tín chỉ các-bon quốc tế. Nhóm nghiên cứu đã mô phỏng nhiều kịch bản khác nhau, từ phạm vi áp dụng, cách thiết lập và phân bổ hạn ngạch cho tới mức độ cho phép sử dụng tín chỉ bù trừ. Đồng thời, báo cáo cũng phân tích tác động kinh tế - xã hội của các kịch bản, từ chi phí tuân thủ của doanh nghiệp, tác động đến GDP, tiêu dùng hộ gia đình đến tiềm năng doanh thu từ thị trường quốc tế. Các khuyến nghị chính sách được đưa ra đều nhấn mạnh yêu cầu cân bằng giữa lợi ích kinh tế và tính toàn vẹn môi trường, cũng như sự cần thiết phải nâng cao năng lực thể chế để thị trường vận hành hiệu quả và minh bạch.
Bà Nguyễn Hồng Loan - Trưởng nhóm tư vấn/Chuyên gia chính sách khí hậu, Giám đốc GreenCIC
Ông Hồ Công Hòa - Chuyên gia đánh giá tác động, Học viện Chính sách và Phát triển
Trong phần tham luận tiếp theo, TS. Robert Ritz, chuyên gia kinh tế từ Đại học Cambridge, đã chia sẻ bài học kinh nghiệm quốc tế về thiết kế và quản lý ETS. Ông đưa ra bức tranh toàn cầu về định giá các-bon đến năm 2030, cho thấy giá các-bon nhiều khả năng sẽ tăng gấp đôi, cùng sự xuất hiện của thêm nhiều hệ thống ETS và cơ chế điều chỉnh biên giới các-bon (CBAM). Đối với Việt Nam, TS. Robert Ritz khuyến nghị cần theo dõi chặt chẽ các yếu tố như cơ chế giá sàn – trần, phạm vi ngành áp dụng, phương thức phân bổ hạn ngạch, cũng như cách sử dụng nguồn thu từ đấu giá để hỗ trợ quá trình chuyển đổi xanh. Ngoài ra, Việt Nam cũng cần chuẩn bị để thích ứng với tác động của CBAM từ Liên minh châu Âu và cân nhắc khả năng xây dựng một cơ chế tương tự ở khu vực nhằm bảo vệ năng lực cạnh tranh công nghiệp.
Kết thúc chuỗi tham luận, bà Marianne Tan, Phó Giám đốc phụ trách Chính sách và Chiến lược khu vực Châu Á – Thái Bình Dương, Tập đoàn South Pole, đã trình bày kinh nghiệm quốc tế và các bước tiếp theo trong quản lý giao dịch tín chỉ các-bon. Bà nhấn mạnh vai trò then chốt của nước chủ nhà theo Điều 6 Thỏa thuận Paris, trong đó Chính phủ cần đảm nhiệm bốn nhiệm vụ quan trọng: thiết lập thể chế rõ ràng, xác định các ưu tiên quốc gia, xây dựng quy trình phê duyệt minh bạch và ban hành các yêu cầu kỹ thuật – hạ tầng cần thiết. Theo bà, một khung vận hành hiệu quả sẽ chỉ có thể đạt được nếu đi kèm với cơ chế chia sẻ lợi ích công bằng, hệ thống đăng ký quốc gia kết nối với quốc tế, cũng như năng lực báo cáo và giám sát được tăng cường nhằm tạo niềm tin cho các đối tác.
Ông Đỗ Mạnh Toàn, Điều phối quốc gia, ETP, phát biểu bế mạc Hội thảo Tổng kết hoạt động hỗ trợ kỹ thuật “Đánh giá tác động của thị trường các-bon trong nước và phương án giao dịch tín chỉ các-bon ra thị trường quốc tế”. Trong bài phát biểu, ông nhấn mạnh những kết quả nổi bật đạt được sau gần một năm triển khai, tập trung vào hai nội dung chính: đánh giá tác động của thị trường các-bon trong nước và phân tích các phương án giao dịch tín chỉ các-bon ra thị trường quốc tế. Theo ông, hoạt động hỗ trợ kỹ thuật đã mang lại ba giá trị then chốt: cung cấp cơ sở khoa học và bằng chứng định lượng phục vụ xây dựng chính sách; giúp Việt Nam nhận diện cơ hội và thách thức khi tham gia thị trường tín chỉ các-bon toàn cầu; và nâng cao năng lực, thúc đẩy sự tham gia của các bên liên quan. Ông đồng thời khẳng định vai trò chỉ đạo, định hướng của Cục Biến đổi khí hậu là yếu tố quan trọng để bảo đảm thành công của hoạt động, đồng thời cho biết ETP sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Nông nghiệp và Môi trường trong giai đoạn tiếp theo nhằm hỗ trợ nghiên cứu, hoàn thiện khung pháp lý, nâng cao năng lực cho doanh nghiệp và thúc đẩy hợp tác quốc tế, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 của Việt Nam.
Ông Đỗ Mạnh Toàn, Điều phối quốc gia, ETP
Hội thảo đã khép lại sau phần thảo luận chung sôi nổi, với sự thống nhất cao về nhu cầu tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý, củng cố hạ tầng và nâng cao năng lực quản lý để Việt Nam sẵn sàng hội nhập sâu vào thị trường các-bon quốc tế. Kết quả của Hỗ trợ kỹ thuật này đã khẳng định tiềm năng to lớn của Việt Nam trong việc vừa giảm phát thải hiệu quả, vừa thu hút nguồn lực tài chính xanh, qua đó góp phần hiện thực hóa cam kết Net Zero vào năm 2050.
